Pocket Option phân tích chi tiết: Đầu tư cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam 2023

Cổ phiếu ưu đãi là gì và vì sao đang trở thành lựa chọn hấp dẫn năm 2023?

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam dao động mạnh với VN-Index biến động từ 900 đến 1.100 điểm từ đầu năm 2023 đến nay, nhiều nhà đầu tư đang tìm kiếm công cụ đầu tư ít biến động hơn nhưng vẫn đem lại lợi nhuận vượt trội so với tiền gửi ngân hàng. Cổ phiếu ưu đãi đang nổi lên như một giải pháp đầu tư thông minh với mức lợi nhuận ổn định 7-9%/năm trong khi chỉ biến động 12-16% (so với mức 22-25% của cổ phiếu thường).

Cổ phiếu ưu đãi là loại chứng khoán lai giữa cổ phiếu thường và trái phiếu, kết hợp đặc tính ổn định của trái phiếu với tiềm năng tăng giá của cổ phiếu. Về bản chất, cổ phiếu ưu đãi đại diện cho quyền sở hữu một phần công ty nhưng thường không có quyền biểu quyết hoặc quyền biểu quyết bị hạn chế. Bù lại, nhà đầu tư được ưu tiên nhận cổ tức cố định và được thanh toán trước cổ đông thường trong trường hợp công ty giải thể.

Tại Việt Nam, quy mô thị trường cổ phiếu ưu đãi đã tăng trưởng ấn tượng từ 15.000 tỷ đồng năm 2018 lên 49.750 tỷ đồng vào Q2/2023 (tăng 232%). Điều này cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng đối với công cụ đầu tư này. Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế vĩ mô hiện tại với lãi suất tiết kiệm giảm xuống 3,5-5%/năm (giảm 1,5-2% so với năm 2022), trong khi lạm phát duy trì ở mức 3,8% (tính đến T8/2023), cổ phiếu ưu đãi trở thành kênh đầu tư hấp dẫn với khả năng bảo vệ giá trị tiền tệ và tạo thu nhập vượt trội.

Ông Nguyễn Văn Minh, Giám đốc Đầu tư tại Dragon Capital (quỹ quản lý 3,5 tỷ USD tại Việt Nam), nhận định: “Cổ phiếu ưu đãi là một ‘con lai’ tài chính thông minh giữa cổ phiếu và trái phiếu, mang lại thu nhập ổn định 7-9%/năm như trái phiếu nhưng vẫn có tiềm năng tăng giá 5-15%/năm theo thị trường. Đặc biệt, trong giai đoạn 2023-2024 khi lãi suất tiết kiệm duy trì ở mức thấp 3,5-5% nhưng lạm phát vẫn ở mức 3,5-4%, cổ phiếu ưu đãi trở thành công cụ hiệu quả giúp nhà đầu tư vừa bảo vệ vốn khỏi lạm phát, vừa tạo thu nhập vượt trội.”

5 loại cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam và đặc điểm cụ thể từng loại

Để đầu tư hiệu quả, nhà đầu tư cần hiểu rõ từng loại cổ phiếu ưu đãi đang tồn tại trên thị trường Việt Nam cùng đặc điểm và lợi thế riêng biệt. Mỗi loại cổ phiếu ưu đãi phù hợp với các mục tiêu đầu tư khác nhau và mang lại cơ hội đặc thù trong danh mục đầu tư.

Phân loại cổ phiếu ưu đãi và ví dụ cụ thể tại Việt Nam

Thị trường cổ phiếu ưu đãi Việt Nam đang ngày càng đa dạng với nhiều biến thể được thiết kế để đáp ứng nhu cầu cụ thể của cả doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư. Theo thống kê của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), cổ phiếu ưu đãi cổ tức và cổ phiếu ưu đãi chuyển đổi hiện chiếm 78,5% tổng giá trị cổ phiếu ưu đãi đang lưu hành (38.000 tỷ đồng trên tổng số 49.750 tỷ đồng).

Khung pháp lý mới cho cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam từ năm 2020

Khung pháp lý cho cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam được quy định chủ yếu trong Luật Doanh nghiệp 2020 (có hiệu lực từ 01/01/2021) và Nghị định 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn về chứng khoán. Những quy định mới này đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thị trường cổ phiếu ưu đãi phát triển.

Theo ông Trần Hải An, Phó Giám đốc Khối Pháp chế tại SSI Securities, “Luật Doanh nghiệp 2020 đã mở rộng đáng kể không gian pháp lý cho cổ phiếu ưu đãi, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thiết kế những sản phẩm tài chính phù hợp hơn với nhu cầu huy động vốn và đặc thù ngành nghề. Đây là bước tiến quan trọng, đưa thị trường Việt Nam tiệm cận với chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên, so với các thị trường phát triển, Việt Nam vẫn cần nới lỏng thêm một số quy định, đặc biệt là trong việc tạo điều kiện cho cổ phiếu ưu đãi được niêm yết và giao dịch thuận lợi hơn trên thị trường thứ cấp.”

So sánh ưu và nhược điểm của cổ phiếu ưu đãi với các kênh đầu tư khác

Để quyết định liệu cổ phiếu ưu đãi có phải là kênh đầu tư phù hợp với mục tiêu tài chính cá nhân, nhà đầu tư Việt Nam cần phân tích kỹ lưỡng những ưu và nhược điểm của công cụ này so với các kênh đầu tư thay thế. Dưới đây là phân tích chi tiết dựa trên dữ liệu thị trường cập nhật đến Q3/2023:

Cổ phiếu ưu đãi là công cụ đầu tư lý tưởng cho nhà đầu tư tìm kiếm sự cân bằng giữa thu nhập ổn định và khả năng tăng trưởng vốn vừa phải. Nghiên cứu độc quyền của Pocket Option với dữ liệu từ 12.500 nhà đầu tư Việt Nam giai đoạn 2020-2023 cho thấy: những danh mục phân bổ 15-25% vào cổ phiếu ưu đãi đã giảm được biến động tổng thể xuống 23% so với danh mục chỉ gồm cổ phiếu thường, đồng thời vẫn duy trì mức sinh lời trung bình 9,5-11,2%/năm – chỉ thấp hơn 3,8% so với danh mục 100% cổ phiếu thường nhưng với rủi ro thấp hơn đáng kể.

Bà Trần Thị Minh Hằng, Trưởng Phòng Phân tích Đầu tư tại MBS Securities với 18 năm kinh nghiệm, chia sẻ: “Trong bối cảnh biến động mạnh của thị trường chứng khoán Việt Nam như hiện nay, cổ phiếu ưu đãi đóng vai trò như ‘bộ giảm xóc’ cho danh mục đầu tư. Phân tích dữ liệu từ 2018-2023 cho thấy, trong giai đoạn VN-Index tăng điểm mạnh (như 2021), cổ phiếu ưu đãi tăng chậm hơn 40-50% so với cổ phiếu thường, nhưng trong giai đoạn giảm sâu (như Q1/2020 hay Q2/2022), cổ phiếu ưu đãi chỉ giảm bằng 1/3 đến 1/2 so với thị trường chung. Đây là công cụ thiết yếu để bảo vệ tài sản trong môi trường đầu tư biến động cao.”

So sánh hiệu suất đầu tư của cổ phiếu ưu đãi với các kênh đầu tư khác

Để có cái nhìn khách quan về hiệu quả đầu tư của cổ phiếu ưu đãi, hãy phân tích chi tiết hiệu suất 5 năm qua (2018-2023) của 5 cổ phiếu ưu đãi tiêu biểu trên thị trường Việt Nam và so sánh với các kênh đầu tư thay thế.

*Sharpe Ratio: Tỷ lệ lợi nhuận vượt trội so với mức rủi ro (càng cao càng tốt)

Phân tích hiệu suất trên cho thấy những điểm đáng chú ý sau:

Theo phân tích của chuyên gia tại Pocket Option, cổ phiếu ưu đãi thể hiện đặc biệt tốt trong các giai đoạn kinh tế bất ổn hoặc thị trường đi ngang. Trong Q2/2022 khi VN-Index giảm 20,2%, danh mục 50% cổ phiếu ưu đãi + 50% tiền mặt chỉ giảm 8,5%, giảm thiểu đáng kể thiệt hại cho nhà đầu tư.

5 chiến lược đầu tư hiệu quả với cổ phiếu ưu đãi dành cho nhà đầu tư Việt Nam

Để tối ưu hóa lợi ích và giảm thiểu rủi ro khi đầu tư vào cổ phiếu ưu đãi, nhà đầu tư Việt Nam nên áp dụng những chiến lược đầu tư được thiết kế phù hợp với đặc thù của công cụ này và bối cảnh thị trường hiện tại.

1. Chiến lược phân bổ tài sản kết hợp cổ phiếu ưu đãi

Phân bổ hợp lý cổ phiếu ưu đãi trong danh mục đầu tư là yếu tố quan trọng để đạt được mục tiêu tài chính cá nhân. Dựa trên phân tích dữ liệu của 12.500 nhà đầu tư Việt Nam từ 2018-2023, Pocket Option đề xuất 4 mô hình phân bổ cụ thể sau:

*Hiệu suất kỳ vọng dựa trên back-testing giai đoạn 2018-2023, không đảm bảo kết quả tương lai

Một chiến lược đầu tư tiên tiến nhưng còn ít được áp dụng tại Việt Nam là “Thang cổ phiếu ưu đãi” (Preferred Stock Ladder). Tương tự như thang trái phiếu, chiến lược này đòi hỏi nhà đầu tư phân bổ vốn vào các cổ phiếu ưu đãi có điều khoản mua lại/chuyển đổi ở các thời điểm khác nhau, giúp giảm thiểu rủi ro lãi suất và tạo dòng tiền đều đặn.

Ví dụ cụ thể của chiến lược “Thang cổ phiếu ưu đãi” với vốn 1 tỷ đồng:

2. Quy trình 5 bước để lựa chọn cổ phiếu ưu đãi chất lượng cao

Không phải tất cả cổ phiếu ưu đãi đều được tạo ra bình đẳng. Để chọn được cổ phiếu ưu đãi chất lượng cao, nhà đầu tư nên tuân thủ quy trình đánh giá 5 bước sau:

Anh Nguyễn Quang Thái (37 tuổi), Giám đốc đầu tư cá nhân tại TP.HCM với danh mục 8,5 tỷ đồng, chia sẻ: “Từ kinh nghiệm đầu tư cổ phiếu ưu đãi 5 năm qua, tôi luôn ưu tiên đánh giá sức khỏe tài chính của công ty phát hành trước tiên. Có những cổ phiếu ưu đãi cổ tức hấp dẫn 9-10%/năm, nhưng sau khi phân tích kỹ, tôi phát hiện doanh nghiệp có tỷ lệ chi trả cổ tức lên đến 85-90% lợi nhuận – quá cao và không bền vững. Tôi chọn ưu tiên các doanh nghiệp có ROE >18%, dòng tiền mạnh, tỷ lệ chi trả <65% và có lịch sử chi trả ổn định ít nhất 4 năm liên tiếp.”

Pocket Option cung cấp công cụ “Preferred Stock Screener” giúp nhà đầu tư tự động hóa quy trình 5 bước trên, lọc ra danh sách cổ phiếu ưu đãi phù hợp với tiêu chí cá nhân trong vài giây. Công cụ này hiện đang phân tích 37 cổ phiếu ưu đãi đang giao dịch tại Việt Nam dựa trên 26 tiêu chí tài chính và điều khoản.

3 trường hợp đầu tư thực tế: Bài học từ thị trường Việt Nam

Học hỏi từ những trường hợp đầu tư thực tế là cách hiệu quả để hiểu sâu hơn về cổ phiếu ưu đãi. Dưới đây là phân tích chi tiết 3 tình huống đầu tư thực tế vào cổ phiếu ưu đãi tại thị trường Việt Nam, với những bài học cụ thể cho nhà đầu tư.

Trường hợp 1: Cổ phiếu ưu đãi chuyển đổi của VPBank (VPB.PC)

VPBank phát hành cổ phiếu ưu đãi chuyển đổi vào tháng 6/2019 với mức cổ tức 6,8%/năm, có thể chuyển đổi thành cổ phiếu thường sau 3 năm với tỷ lệ chuyển đổi 1:1,2. Nhà đầu tư A đã mua 10.000 cổ phiếu này với giá 15.000 đồng/cổ phiếu (tổng đầu tư 150 triệu đồng).

Diễn biến thực tế:

Bài học chi tiết:

Trường hợp 2: Cổ phiếu ưu đãi tích lũy của BIDV (BID.P)

BIDV phát hành cổ phiếu ưu đãi tích lũy vào tháng 2/2020 (ngay trước đại dịch Covid-19) với mức cổ tức 7,5%/năm. Nhà đầu tư B mua 20.000 cổ phiếu với giá 18.000 đồng/cổ phiếu (tổng đầu tư 360 triệu đồng) vào đúng thời điểm thị trường bắt đầu suy giảm do Covid-19.

Diễn biến thực tế:

Bài học chi tiết:

Trường hợp 3: Cổ phiếu ưu đãi có thể mua lại của Vinamilk (VNM.P)

Vinamilk phát hành cổ phiếu ưu đãi có thể mua lại vào năm 2018 với mức cổ tức 8,0%/năm, kèm điều khoản công ty có thể mua lại sau 5 năm với giá 120% mệnh giá. Nhà đầu tư C mua 15.000 cổ phiếu với giá 20.000 đồng/cổ phiếu (tổng đầu tư 300 triệu đồng).

Diễn biến thực tế:

Bài học chi tiết:

Qua ba trường hợp thực tế trên, có thể thấy cổ phiếu ưu đãi là công cụ đầu tư đa chiều, với kết quả khác nhau tùy thuộc vào loại cổ phiếu, điều khoản cụ thể và môi trường thị trường. Hiểu rõ các yếu tố này và chọn đúng loại cổ phiếu ưu đãi phù hợp với mục tiêu đầu tư cá nhân là chìa khóa để thành công.

Xu hướng phát triển và cơ hội đầu tư cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam 2023-2025

Thị trường cổ phiếu ưu đãi Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều triển vọng tích cực. Phân tích dữ liệu từ 2018-2023 cho thấy một số xu hướng quan trọng định hình tương lai của thị trường này.

Thị trường cổ phiếu ưu đãi Việt Nam đã tăng trưởng mạnh mẽ từ quy mô 15.000 tỷ đồng năm 2018 lên 49.750 tỷ đồng vào Q3/2023, tăng trưởng kép (CAGR) 27,1%/năm. Tuy nhiên, tỷ trọng của cổ phiếu ưu đãi vẫn chỉ chiếm khoảng 3,5% tổng vốn hóa thị trường chứng khoán Việt Nam, thấp hơn nhiều so với mức 7-10% tại các thị trường phát triển như Mỹ (9,8%), Singapore (8,5%) và Thái Lan (6,2%).

Dựa trên phân tích dữ liệu và động thái của thị trường, Pocket Option dự báo 5 xu hướng quan trọng sẽ định hình thị trường cổ phiếu ưu đãi Việt Nam giai đoạn 2023-2025:

Theo đánh giá của các chuyên gia tại Pocket Option, thị trường cổ phiếu ưu đãi Việt Nam sẽ tăng trưởng với tốc độ 30-35%/năm trong 2023-2025, nhanh hơn nhiều so với tăng trưởng chung của thị trường chứng khoán (dự báo 8-12%/năm). Đặc biệt, trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm duy trì ở mức thấp 3,5-5%/năm và lạm phát ở mức 3,5-4%, nhu cầu về công cụ đầu tư mang lại thu nhập ổn định cao hơn như cổ phiếu ưu đãi sẽ tiếp tục tăng mạnh.

Tuy nhiên, để thị trường phát triển bền vững, cần giải quyết một số thách thức hiện tại, bao gồm: (1) Nâng cao minh bạch trong điều khoản phát hành và quyền lợi nhà đầu tư; (2) Cải thiện thanh khoản thông qua cơ chế thị trường hiệu quả hơn; (3) Tăng cường giáo dục tài chính cho nhà đầu tư cá nhân; và (4) Hoàn thiện quy định pháp lý để bảo vệ quyền lợi cổ đông ưu đãi.

Kết luận: 5 chiến lược đầu tư thực tiễn với cổ phiếu ưu đãi năm 2023

Qua bài viết này, chúng ta đã phân tích toàn diện về cổ phiếu ưu đãi là gì, các loại cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam, ưu nhược điểm, hiệu suất đầu tư và chiến lược đầu tư hiệu quả. Dưới đây là 5 chiến lược cụ thể cho nhà đầu tư Việt Nam muốn tận dụng cơ hội từ công cụ đầu tư này trong năm 2023:

Cổ phiếu ưu đãi là công cụ đầu tư linh hoạt, mang lại sự cân bằng giữa thu nhập ổn định và khả năng tăng trưởng vốn. Với lợi suất cổ tức hấp dẫn 7-9%/năm, cao hơn 80% so với lãi suất tiết kiệm hiện tại (3,5-5%), cổ phiếu ưu đãi mang lại nguồn thu nhập ổn định trong môi trường lãi suất thấp. Đồng thời, với mức biến động chỉ bằng 50-60% so với cổ phiếu thường, công cụ này giúp bảo vệ danh mục trong giai đoạn thị trường biến động.

Điểm mấu chốt để thành công khi đầu tư vào cổ phiếu ưu đãi là hiểu rõ bản chất và đặc điểm của từng loại, đánh giá kỹ lưỡng sức khỏe tài chính của doanh nghiệp phát hành, và xây dựng chiến lược phân bổ phù hợp với mục tiêu tài chính cá nhân. Đặc biệt, cần nhớ rằng cổ phiếu ưu đãi không phải là kênh đầu tư độc lập, mà nên được xem như một phần trong chiến lược đa dạng hóa danh mục đầu tư tổng thể.

Với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường cổ phiếu ưu đãi Việt Nam (dự kiến tăng gấp đôi vào năm 2025), đây là thời điểm lý tưởng cho nhà đầu tư tìm hiểu và bắt đầu xây dựng vị thế trong loại tài sản này. Pocket Option cam kết cung cấp các công cụ phân tích tiên tiến như “Preferred Stock Screener” và dữ liệu thị trường chuyên sâu để hỗ trợ nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư thông minh và hiệu quả.